Czy szafki dla pracowników to przymus czy dobra wola pracodawcy?

 Firma, która zatrudnia pracowników, powinna im zapewnić odpowiednie warunki do wykonywania obowiązków. Oczywiście kluczowe jest to, aby mogli oni realizować swoje zadania w warunkach higienicznych. W niektórych przedsiębiorstwach koniecznością jest zorganizowanie szatni z szafkami, w których zatrudnieni mogą przechowywać swoje ubrania i rzeczy osobiste. W jakich przypadkach pracodawca ma taki obowiązek?

Do czego mają służyć szafki dla pracowników? 

Kwestia wykorzystania szafek w pracy opisana jest w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zostały w nim uregulowane liczne kwestie związane z warunkami, jakie pracodawca powinien zapewnić zatrudnionym. Pojawiają się tam m.in. informacje odnośnie do tego, do jakich zastosowań szafki ma udostępniać przedsiębiorca.

Chodzi o wyposażenie do przechowywania ubrań i pożywienia. Oczywiście to nie jedyna funkcja takich rozwiązań. Pracownicy mogą trzymać w szafkach przede wszystkim odzież własną, ochronną oraz roboczą, ale także przedmioty osobiste. W przypadku wielu prac posiadanie przy sobie np. telefonu jest ryzykowne, gdyż można go uszkodzić. Dlatego lepiej pozostawić go w szafce.

Kiedy pracodawca musi zapewnić szafki pracownikom? 

Przepisy precyzują, w jakich przypadkach przedsiębiorca musi zapewnić zatrudnionym szafki. Są one niezbędne we wszystkich firmach, w których pracownicy mają obowiązek przebrania się w strój służbowy lub odzież roboczą. Co istotne, każdy powinien posiadać własną szafkę – nie może być tak, że zatrudnieni korzystają zamiennie z tej samej.

Taki wymóg wynika z § 111 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, w którym m.in. mowa jest o konieczności zapewnienia liczby szafek adekwatnej do liczby pracowników. Ponadto przepisy wskazują, że powinny to być rozwiązania dopasowane pod względem wielkości i rodzaju.

Co więcej, ważne jest także to, jakie szczegółowe wymagania powinny spełniać owe szafki. Jeśli chodzi o wymiary, to informacje na ten temat znajdują się w normie PN-75M-78711. Szafy na odzież powinny mieć 1800 mm wysokości, 400 mm szerokości i 480 mm głębokości. Ponadto muszą być one wyposażone w drążek poprzeczny, przegrodę, która dzieli szafkę na pół, półkę i wieszadła umieszczone na środku ścian.

W załączniku nr 3 do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy znajdują się również inne informacje o tym, jakie wymagania powinny spełniać szafki w szatniach pracowniczych. Jeśli chodzi o szatnię odzieży własnej, to na każdego zatrudnionego musi tam przypadać co najmniej 0,3 m2 wolnej powierzchni na osobę. W przypadku pracowników, którzy wykonują zadania wiążące się ze znacznym zabrudzeniem odzieży konieczne jest zorganizowanie szatni odzieży roboczej i ochronnej. W takim pomieszczeniu muszą być szafki pracownicze, a także bezpośrednie połączenie z umywalnią, natryskami i z szatnią odzieży własnej.

Zamiast szatni odzieży własnej oraz szatni odzieży roboczej i ochronnej może być utworzona szatnia podstawowa, ale możliwe jest tylko wtedy, gdy wykonywane przez zatrudnionych zadania wiążą się z niewielkim ryzykiem zabrudzenia odzieży roboczej i własnej. Taka szatnia powinna być wyposażona w dwie szafki pojedyncze lub jedną podwójną na każdego pracownika.

W jakich przypadkach nie trzeba, ale warto zapewnić szafki pracownikom? 

Wymóg zagwarantowania zatrudnionym szafek ubraniowych nie dotyczy wszystkich pracowników.  Osoby pracujące w pomieszczeniach biurowych mogą przechowywać odzież w specjalnie wyznaczonych do tego miejscach. Mogą to być wieszaki, ale równie dobrze – szafki. To zatrudniający podejmuje decyzję, jak będzie wyglądać takie miejsce i jak będzie wyposażone, ale ogólnie powinno być ono wyodrębnione. Nie ma co ukrywać, że zapewnienie zatrudnionym szafek jest dobrym rozwiązaniem, gdyż uzyskują oni dzięki temu możliwość umieszczenia w bezpiecznym miejscu przedmiotów, których nie chcą mieć przy sobie w czasie pracy.

Takie szafki mają ponadto zastosowanie w placówkach edukacyjnych czy sportowych. Są standardem np. w szatniach przynależących do basenów. 

Czy pracodawca może skontrolować zawartość szafki?

Pracodawca jak najbardziej może, a nawet powinien mieć zapasowy kluczyk do szafki zatrudnionego, ale to nie oznacza, że może ją otwierać bez jego wiedzy. Ma taką możliwość, ale tylko w przypadku uzasadnionego podejrzenia kradzieży i w obecności pracownika. Ponadto, zatrudniony powinien być wcześniej uprzedzony o tym, że w takich sytuacjach może być przeprowadzona kontrola rzeczy znajdujących się w szafce.